Ο Ελευθέριος Βενιζέλος επισκέφτηκε τέσσερις φορές τη Λέσβο. Το 1915, δυο φορές το 1916 και το 1934. Κατά την πρώτη επίσκεψή του πραγματοποίησε ολοήμερη επίσκεψη, στις 2 Μαΐου, στον κόλπο της Γέρας με τη βενζινάκατο “Λέων” του Θρασύβουλου Μελανδινού. Εκτός των συνεργατών και πολιτικών φίλων του τον συνόδευσαν και οι δημοσιογράφοι Μυριβήλης και Καψής. Ο Μυριβήλης δημοσίευσε τις εντυπώσεις του την επόμενη στην εφημερίδα Σάλπιγξ όπου εργαζόταν τότε.
Στο δημοσίευμα περιγράφονται οι ομορφιές του κόλπου, οι θερμές εκδηλώσεις των κατοίκων και οι αντιδράσεις του Βενιζέλου.
«Είμεθα μέσα στον θαυμάσιον κόλπον πλέον. Η είσοδός του κλείεται νομίζεις όπισθεν μας, και ιδού ημείς αρμενίζοντες μέσα εις μίαν ονειρώδη λίμνην τριγυρισμένην από χαριεστάτους λοφίσκους, επί των οποίων αναρριχώνται τα λευκά σπιτάκια των χωριών της Γέρας, ωσάν κοπάδια αρνάκια βόσκοντα μέσα εις το γλαυκοπράσινο φόντο των ελαιώνων.
Και ένα μεγάλο πλήθος λεύκων, δίδει τον τόνον του απαλού πρασίνου χρωματισμού των φυλλωμάτων των εις όλην την ακρογιαλιάν. Είμεθα έξω από το Πέραμα.
- Έκτακτα είν’ εδώ! Ανακράζει ο κ. Βενιζέλος δεικνύων την ωραίαν τοποθεσίαν.
Εις την αποβάθραν πλήθος ανθρώπων ζητωκραυγάζει. Τα πλοία χαιρετούν με σημαίας. Αι γυναίκες και τα παιδιά φωνάζουν.
- Ζήτω ο Βενιζέλος!
Ο κ. Βενιζέλος προβάλλει και χαιρετά με το καπέλο. Αι κυρίαι σείουν τις εσάρπες των. Και ο “Λέων” απομακρύνεται ολοένα ενώ από μακρυά ακόμα μας έρχονται επί των κυμάτων αι υπέρ του Βενιζέλου κραυγαί ως μακρινός χαιρετισμός».
Με την ευκαιρία γίνεται συζήτηση κατά πόσο ο κόλπος της Γέρας μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως στρατιωτικό λιμάνι.
«Ο Βενιζέλος συζητεί με τον κ. Πετυχάκην παραβάλλων τον λιμένα του Μούδρου με τον κόλπον Γέρας.
- Α, βέβαια! Ο κόλπος της Γέρας δεν ημπορεί να χρησιμεύσει ως στρατιωτικός λιμήν διότι ημπορεί να εμφραχθεί εις το λεπτόν από ένα βυθισμένο παλιοκάραβο».
Η βενζινάκατος πέρασε από το Πέραμα, αλλά οι επιβαίνοντες δεν βγήκαν στην προκυμαία:
«Περνούμεν από το Πέραμα της Γέρας. Τι ήταν εκείνο! Όλοι οι κάτοικοι όλων των χωριών της είχον εκστρατεύσει συν γυναιξί και τέκνοις εις την ακρογιαλιά, αναμένοντες το πέρασμα του “Λέοντος”.
Όταν το βαποράκι μας επλησίασε παρέστημεν προ συγκινικοτάτου θεάματος. Φαντασθήτε ένα κόσμον να ζητωκραυγάζει, να σείει μανδύλια, παρασολάκια, σακάκια, και να κλαίει συγχρόνως, και να εύχεται συγχρόνως! Ολίγη ταραχή αν εγίνετο εις τας οπισθίας γραμμάς του πλήθους, ολόκληρος η πρώτη γραμμή, χιλιάδες άνθρωποι, αφεύκτως θα έπιπτον εις την θάλασσαν.
Οι άνθρωποι καλούν “έλα! Έλα έξω! Έλα και σε μας!” και οι γυναίκες κλαίουν. Όλες οι βάρκες γεμάτες νέους και γυναίκες βγαίνουν εις προϋπάντησιν μας. Ο “Λέων” σταματά. Και οι βάρκες μας πλησιάζουν, και οι χωρικοί αγωνίζονται να φιλήσουν τα χέρια του Βενιζέλου, και τα χάιδεψαν τα πλευρά του “Λέοντος”. Ο πρόκριτος κ. Νταπανλής πηδά μέσα στην βενζινάκατό μας. Είναι δακρυσμένος και δεν μπορεί να μιλήσει. […] Μερικοί που έκράτουν ανθδέσμας ελπίζοντες ότι ο κ. Πρόεδρος θα εξήρχετο, τας ρίπτουν προς τον “Λέοντα” μέσα εις την θάλασσαν. Παραέξω από την Γέραν, εις το κτήμα Κουκουμπακάλη μία νέα πυροβολεί επανειλημμένως χαιρετώσα».
Στην επιστροφή παρακολουθούν τη δύση του ήλιου και μένουν εκστατικοί.
«Την στιγμήν που εξερχόμεθα από τον κόλπον, ο ήλιος δύει. Και ο κ. Βενιζέλος ο οποίος έχει καθίσει και πάλιν στο μπριτζ του έξαφνα σηκώνεται επάνω και αφίνει τα χαρτιά.
- Καλέ κοιτάξτε εκεί!
Μα αυτό είναι μαγεία! Αυτό είναι θείο πράγμα! Ας σταθεί το βαπόρι ν’ απολαύσουμε.
Ο έλιξ του “Λέοντος” ξεκουράζεται, και όλοι απολαμβάνουν το θέαμα μιας μεγαλειώδους Λεσβιακής δύσεως. Αι κορυφαί του Ολύμπου πασπαλίζονται με ρόδα και άργυρον, και τα βαθυκύανα νερά αντιφέγγουν τον πλούτον του ροδοχρύσου ουρανού.
Μεγάλα ρόδα σαν να ξεφυλλίζονταν σπάταλα εις την ατμόσφαιραν και επάνω εις τα νερά, και τα σύννεφα εις την άκρην του ουρανού φλέγονται από μίαν πυρκαϊάν εκτινάσσουσαν βυσσινιές φλόγες, και σταλάζουσαι αίμα και πυρ.
Η δύσις φωτογραφίζεται από τους ερασιτέχνας μας κατά σύστασιν του πολιτικού – ποιητού. Και πάλιν προχωρούμεν μέσα εις την βαθυκύανον πλέον εσπερινήν σκιάν.
Στολίσκος γρύπων και ψαράδικων ζητωκραυγάζει, και κάποιος ρίχνει τορπίλια προς χαιρετισμόν. Ένας άλλος αδειάζει επανειλημμένως εις τον αέρα μίαν τεραστίαν πιστόλαν, και παντού ζητοκραυγαί και χαιρετισμοί. Και φθάνομεν βράδυ βράδυ πλέον εις την αποβάθραν μας, αφού εσφίξαμεν θερμά το χέρι του μεγάλου μας φιλοξενούμενου, κρατώντες μυστικά μέσα μας αξέχαστη την ωραίαν ημέραν που επεράσαμεν μαζί του ωσάν πολύτιμον και χιλιάκριβο ψυχικόν ενθύμιον».
*Ο κ. Καλάργαλης κατάγεται από τον Σκόπελο κι είναι Περιφερειακός Διευθυντής Εκπαίδευσης Βορείου Αιγαίου