Οι κλιματικές αλλαγές δίνουν ... ύψος στη Μεσόγειο

[Στέλιος Ε. Παππάς]

ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ

Hμερομηνία δημοσίευσης: 25-04-09

Οι κλιματικές αλλαγές δίνουν... ύψος στη Μεσόγειο
Από 3 μέχρι 63 εκατοστά μπορεί να ανέβει η στάθμη της θάλασσας

Του Γιαννη Eλαφρου

Από 3 μέχρι 63 εκατοστά του μέτρου μπορεί να ανέβει η στάθμη της Μεσογείου μέχρι το τέλος του 21ου αιώνα, ως αποτέλεσμα των κλιματικών αλλαγών. Πρόκειται για συμπέρασμα μιας πολύ ενδιαφέρουσας μελέτης του βρετανικού Εθνικού Ωκεανογραφικού Κέντρου στο Σαουθάμπτον και του ισπανικού Μεσογειακού Ινστιτούτου στις Βαλεαρίδες Νήσους (ΙMEDEA), μία από τις πρώτες που γίνεται για την εκτίμηση των συνεπειών της κλιματικής αλλαγής στη Μεσόγειο Θάλασσα. Η άνοδος της στάθμης κατά μερικές δεκάδες εκατοστά μπορεί να φαίνεται μικρή, αλλά -εάν συμβεί- θα αποδειχθεί ιδιαίτερα αρνητική, καθώς η μικρή άνοδος της στάθμης που καταγράφεται τον τελευταίο αιώνα, μπορεί να επιταχυνθεί απότομα.
«Οι προβλέψεις για τη Μεσόγειο Θάλασσα είναι μια πολύ σύνθετη διαδικασία, γιατί τα μοντέλα της Διακυβερνητικής Επιτροπής για την Κλιματική Αλλαγή (IPCC) είναι πάρα πολύ γενικά, αναφέρονται στους ωκεανούς, και σε καμία περίπτωση δεν περιλαμβάνουν τη Μεσόγειο, η οποία είναι μια πολύ ιδιαίτερη θάλασσα», λέει στην «Κ» ο κ. Μιχάλης Τσίμπλης, ελληνικής καταγωγής επιστήμονας, που εργάζεται στο βρετανικό Ωκεανογραφικό Κέντρο στο Σαουθάμπτον και ήταν από τους βασικούς συντελεστές της έρευνας μαζί με την Ισπανίδα κ. Μάρτα Μάρκος. Η Μεσόγειος Θάλασσα έχει μεγαλύτερη περιεκτικότητα σε αλάτι σε σχέση με τον Ατλαντικό Ωκεανό. Ταυτόχρονα, ήδη χάνει περισσότερο νερό μέσω εξάτμισης, απ' όσο κερδίζει με τις βροχοπτώσεις και τις απολήξεις των ποταμών. Καθώς είναι σε μεγάλο βαθμό κλειστή θάλασσα, η ισορροπία αποκαθίσταται μέσω της εισόδου υδάτων από τον Ατλαντικό, διαμέσου του Γιβραλτάρ. «Το σύστημα όμως στο Γιβραλτάρ δεν είναι απλό, δεν είναι μονόδρομος. Δεν υπάρχει δηλαδή μόνο είσοδος «φρέσκου'' νερού από τον Ατλαντικό στη Μεσόγειο, υπάρχει και έξοδος πιο αλμυρού νερού από τη Μεσόγειο στον Ωκεανό, μέσω ρευμάτων στα βάθη των Στενών», εξηγεί ο κ. Τσίμπλης.
«Εμείς εφαρμόσαμε τρία από τα γενικά σενάρια του ΙΡCC, για να υπολογίσουμε τη θερμοκρασία, τη στάθμη και την αλμυρότητα των υδάτων της Μεσογείου στον 21ο αιώνα. Αυτό που βρήκαμε είναι ότι η στάθμη της θάλασσας θα ανέβει στη Μεσόγειο, ακόμα και στην περίπτωση του πιο θετικού σεναρίου, με πρόβλεψη για σταθερές συγκεντρώσεις αερίων του θερμοκηπίου και άνοδο της θερμοκρασίας μόλις ένα βαθμό Κελσίου». Τα άλλα δύο σενάρια που εξετάστηκαν υπολογίζουν άνοδο της θερμοκρασίας άνω των 2,5 βαθμών Κελσίου, με αποτέλεσμα τότε να υπάρξει άνοδος της στάθμης των υδάτων μέχρι και 63 εκατοστών του μέτρου.
Ομως ακόμα και αυτή η μεγάλη άνοδος μπορεί απλώς να αποτελεί την καλή πλευρά των πραγμάτων, γιατί στα σενάρια δεν έχουν υπολογιστεί οι συνέπειες μιας δραματικά απότομης τήξης των πάγων και των παγετώνων. Η Διακυβερνητική Επιτροπή δεν έχει καταλήξει σε μια κοινή προσέγγιση για τη ταχύτητα με την οποία λιώνουν οι πάγοι. Το ανησυχητικό όμως είναι ότι όλο και πληθαίνουν οι έρευνες που δείχνουν ότι η τήξη των πάγων επιταχύνεται…
Ποιες θα είναι οι συνέπειες στις ακτές της Μεσογείου; «Ακόμα δεν γνωρίζουμε πολλά πράγματα, γιατί απαιτείται συγκεκριμένη ανάλυση σε κάθε ακτή, που σήμερα δεν υπάρχει», απαντά ο Ελληνας επιστήμονας. «Το σίγουρο είναι ότι όλες οι ακτές και οι παραλίες με υποδομές είναι ευάλωτες, ενώ σε πολλές περιοχές θα πληγεί ανεπανόρθωτα και το οικοσύστημα. Η πιο απειλούμενη περιοχή στην Ελλάδα είναι ο Θερμαϊκός Κόλπος, ενώ σημαντικά θα πληγούν και οι εκβολές των ποταμών. Εάν δούμε τα πράγματα σε επίπεδο Μεσογείου, πολύ σημαντικές θα είναι οι κοινωνικές και οικονομικές επιπτώσεις από τις αλλαγές στο Δέλτα του Νείλου, ενώ ιδιαίτερα απασχολεί η άνοδος των υδάτων στη Βενετία, με την ξεχωριστή πολιτιστική σημασία», σημειώνει ο κ. Τσίμπλης. Οι υπολογισμοί έδειξαν επίσης ότι η Μεσόγειος Θάλασσα τείνει να γίνει πιο αλμυρή τον αιώνα που έρχεται, αν και αυτή η εκτίμηση έχει ακόμα μεγάλο ποσοστό αβεβαιότητας.
Πάντως, ίσως το αλάτι περιορίσει την άνοδο της στάθμης της Μεσογείου, καθώς η πιο αλμυρή θάλασσα είναι πιο «πυκνή», έχει μικρότερο όγκο.
Μαζική θνησιμότητα ειδών
Υπάρχει, πάντως, επιπλέον η ανησυχία μήπως μια σημαντική αύξηση της αλμυρότητας επηρεάσει αρνητικά το θαλάσσιο οικοσύστημα, τα φυτά, τους μικροοργανισμούς, συνολικά τους πληθυσμούς των θαλασσών. Ηδη εμφανίζονται ανησυχητικές μελέτες, σύμφωνα με τις οποίες καταγράφεται μαζική θνησιμότητα στα είδη του θαλάσσιου πυθμένα στη Δυτική Μεσόγειο, που μπορεί να φτάνει σε απώλειες μέχρι και 35%. «Δεν γνωρίζουμε βέβαια εάν αυτές οι τάσεις συνδέονται -και με ποιο τρόπο- με την άνοδο της θερμοκρασίας της θάλασσας, που ήδη παρατηρείται», σημειώνει ο κ. Τσίμπλης, ο οποίος υπογραμμίζει ότι η «η θερμοκρασία των υδάτων θα συνεχίσει να ανεβαίνει για πολλά - πολλά χρόνια, ακόμα κι αν σταθεροποιηθούν οι συγκεντρώσεις αερίων του θερμοκηπίου. Γι' αυτό απαιτούνται άμεσες ενέργειες και εξειδικευμένες μελέτες για να γνωρίζουμε ακριβώς τις συνέπειες και να πάρουμε τα απαραίτητα μέτρα».


ΣXETIKA ΘEMATA

Θύμα γραφειοκρατίας η ηλιακή ενέργεια, καθυστερεί η ανάπτυξη _(...EΛΛAΔA...)






O