Ειρήνη- Πασκουαλίτα Κότσιφα
Σχολείο και μάθηση, δύο έννοιες φαινομενικά τόσο αλληλένδετες μα τελικά τόσο μακρινές. Τα τελευταία χρόνια, ιδιαίτερα στη χώρα μας, η μάθηση στο πλαίσιο του σχολείου έχει χάσει την αξία της. Με λύπη διαπιστώνει κανείς ότι τη θέση της αληθινής μάθησης, μέσα από την οποία το παιδί ανακαλύπτει τον εαυτό του, αναπτύσσει την προσωπικότητά του, σχεδιάζει και αξιολογεί το τι θα μάθει, πότε και γιατί, έρχεται να πάρει η ψεύτικη και τυποποιημένη γνώση. Η προγραμματισμένη μάθηση, σε αντίθεση με την αληθινή που οδηγεί στη δημιουργία ελεύθερων ανθρώπων, δημιουργεί τέλειους υποταγμένους εργάτες.
Δεν μας ενδιαφέρει το ποιος πραγματικά αξίζει και κοπιάζει, ποια είναι τα ενδιαφέροντά του, οι κλίσεις του, οι επιθυμίες του, οι φόβοι του, οι πραγματικές γνώσεις του, εκείνο μόνο που μας ενδιαφέρει είναι να επιλεγούν τα πιο εξελιγμένα παθητικά και άβουλα ρομπότ. Γι’ αυτό άλλωστε κάθε χρόνο χιλιάδες μαθητές έρχονται αντιμέτωποι με την απάνθρωπη και ψυχοφθόρα διαδικασία των εξετάσεων. Κάθε χρόνο τόσο άγχος και πίεση, τόση νευρικότητα και επιθετικότητα κι όλα αυτά για να περάσουμε από τη μια τυποποίηση στην άλλη, για να γίνουμε πραγματικά ‘πρόβατα’ μιας υποτιθέμενης δημοκρατικής κοινωνίας. Η ‘αξιοκρατική’, κατά τα άλλα, μάχη των εξετάσεων βασίζεται στο ποιος μπορεί να αποστηθίσει καλύτερα και γρήγορα μεγάλο όγκο τυποποιημένων φράσεων. Αν το καταφέρεις αυτό, αυτόματα γίνεσαι σπουδαίος αλλιώς είσαι αναγκασμένος να βιώσεις την αποτυχία. Και σα να μη φτάνουν όλα αυτά έχουν και το θράσος να σε ‘γραπώσουν’ και καλά αδιάβαστο στήνοντας σου παγίδες. Δυο-τρεις έννοιες-κλειδιά να έχεις αποστηθίσει και είσαι πολύ τυχερός γιατί έχεις καταφέρει τάχα μου να κοροϊδέψεις το σύστημα- όλοι νομίζουν ότι κατέχεις το θέμα. Τι υποκριτικό! Μήπως όμως η ίδια η κοινωνία στην οποία ζούμε δεν είναι υποκριτική; Ποια δικαιώματα και ποια ελευθερία μας παρέχει× όταν η διάρθρωσή της βασίζεται αποκλειστικά σε καταναγκαστικά συστήματα που η ίδια έχει δημιουργήσει.
Άγριο το παιχνίδι όπως άγριος και ο ανταγωνισμός. Πολύ άγριος όμως ο ανταγωνισμός, τόσο άγριος που έχουμε καταφέρει να δημιουργήσουμε άτομα με χαμηλή αυτοεκτίμηση, άτομα ψυχολογικά διαταραγμένα, ανάξια, περιθωριοποιημένα. Άτομα ευάλωτα απέναντι σε εθιστικές ουσίες (αλκοόλ, ναρκωτικά), άτομα με αυτοκαταστροφικές τάσεις. Σε όλη μας τη ζωή δίνουμε το δικό μας αγώνα μέσα από τις αλλεπάλληλες εξετάσεις για να φτάσουμε τελικά στη κορυφή της απαξίωσης και της διαφθοράς, έχοντας χάσει καθετί μικρό αλλά συγχρόνως σημαντικό-την ομορφιά της ζωής! Δε με παραξενεύει λοιπόν το γεγονός ότι το σχολείο αποτελεί πια ίσως τον μοναδικό χώρο στον οποίο τα παιδιά δεν θα ήθελαν να βρίσκονται. Κάποτε είχαν χαρά, οράματα, πιστεύω ήθελαν να βρίσκονται στο σχολείο, ήθελαν να διαβούν το δρόμο της μάθησης, τώρα όλα είναι ισοπεδωμένα -κατεστραμμένα. Κρίμα! Πραγματικά τόσο κρίμα που με θλίβει να ακούω από ένα παιδί μόλις 7 χρόνων ότι δε μου αρέσει το σχολείο « Πάλι θα πάω σχολείο;, Πάλι θα με εξετάσει ο δάσκαλος;, Δε θέλω να πάω κανείς δε μου συμπεριφέρεται καλά., Δεν έχω φίλους γιατί δεν τους αφήνω να αντιγράψουν από μένα., Όλο μου φωνάζει ο δάσκαλος γιατί κάνω λάθη-δε το θέλω όμως, προσπαθώ μα δε καταλαβαίνω…».
Δυστυχώς εμείς δε καταλαβαίνουμε! Όλο όμως γκρινιάζουμε και παραπονιόμαστε, όταν βλέπουμε τα σχολεία μας κατεστραμμένα με ανυπολόγιστες ζημιές, όταν βλέπουμε ωμά τη βία να χτυπάει το σπίτι μας. Αυτά τα οργισμένα παιδιά που στη πρώτη ευκαιρία λεηλατούν και καίνε τα πάντα, γιατί δε τα ακούμε; Κάθε άλλο, τα απορρίψαμε, τους κλείσαμε κάθε πόρτα γιατί κάτι ίσως είχαν να μας πουν που δε ταίριαζε με την πραγματικότητα της υπαλληλικής σχέσης που πασχίζουμε να διαμορφώσουμε και να εδραιώσουμε. Μήπως τελικά το σχολείο είναι φυλακή;
Αυτά είναι τα αποτελέσματα της πίεσης- αυτό ίσως είναι και το τίμημα του σημερινού σχολείου. Παρ’ όλα αυτά εμείς συνεχίζουμε ως διαμεσολαβητές της μάθησης να ‘ρίχνουμε’ αδιάκοπα τα νέα άτομα σ’ αυτόν τον άνισο, άδικο και σκληρό αγώνα λέγοντας «Στο σχολείο έρχεσαι για να μάθεις!». Τι πραγματικά μαθαίνεις; Κανείς δε ξέρει! Και έπειτα η γνωστή πρόταση « Δε μπορούμε να αλλάξουμε το σύστημα που μας κυβερνά.». Σίγουρα μπορούμε, αρκεί να αγωνιστούμε συλλογικά- αρκεί να μη χαθεί η ελπίδα που έχουμε όλοι μέσα μας για ένα καλύτερο αύριο! Μπορούμε να περιορίσουμε το άγχος των εξετάσεων, να έρθουμε πιο κοντά με τα οράματα και τα πιστεύω των νέων ανθρώπων, να γίνουμε πιο ανθρώπινοι και δεκτικοί στην αληθινή μάθηση μέσα από συζητήσεις και συνεργατικές δραστηριότητες. Το παν όμως είναι να μάθουμε να ακούμε τη φωνή των παιδιών, να δεχόμαστε τη ζωντάνιά τους, την εξυπνάδα τους γιατί η μάθηση είναι προσωπική υπόθεση και κατάκτηση και το σχολείο απλά ο δρόμος προς την κατάκτηση!
Ειρήνη- Πασκουαλίτα Κότσιφα - ετών 16